در طي دوران بلوغ و حتي چند سال بعد از آن، سوِالات زيادي در ذهن دختران جوان مطرح ميشود كه گاهي بدون جواب ميماند و همين مسئله اضطراب زيادي در آنها ايجاد ميكند. اگر والدين در پاسخگويي به اين 5 سوال شايع دقت كنندو پاسخ دقيق بدهند، نگراني و اضطراب دخترانشان را به ميزان قابل توجهي كاهش مي دهند.
)1 تغيير رنگ در ترشحات مجراي تناسلي آيا طبيعي است يا نشانهاي از يك بيماري؟
قبل از هر چيز بايد بدانيد ترشحات طبيعي مهبل فوايد متعددي دارد: مهبل را تميز و مرطوب نگه ميدارد و در پيشگيري از عفونت آن كمك ميكند. اگر چه رنگ، مقدار و حالت ترشحات مهبل در دوران قبل و بعد از عادت ماهيانه تغيير ميكند و اين مسئله كاملا طبيعي است اما گاهي تغيير در اين ترشحات نشانهاي از وجود مشكل است. ترشحات طبيعي مهبل هر از گاهي تغيير ميكند: رقيق، چسبنده، غليظ، حالت كشساني، در مجموع حالت آن متغير است. نكته مهم در ترشحات مهبل آن است كه بايد شفاف،سفيد و يا شيري مايل به سفيد باشند. در مواردي كه مشكلي وجود دارد، ترشحات دچار تغييراتي ميشود، بوي آن تغيير كرده و نامطبوع ميشود،رنگ آن سبز، خاكستري و يا حالتي دقيقا شبيه ترشحات عفوني ميشود، در مهبل حالت خارش، سوزش، تورم و قرمزي بوجود ميآيد و يا حتي گاهي از مهبل در دوراني بهغير از عادت ماهيانه خون خارج ميشود كه در اين موارد بايد حتما به پزشك متخصص زنان مراجعه شود. معمولا عفونت مهبل(باكتريايي يا قارچي) عامل شايعي در تغيير ترشحات آن است كه بهتر است نسبت به اين مسئله دقيق باشيد.در عفونت قارچي مهبل ترشحات بسيار سفيد و غليظ ميشوند و شكل پيدا ميكنند،بوي ترشحات تند است و حالت خارش و سوزش در مهبل حس ميشود. در عفونتي كه توسط باكتري ايجاد ميشود، مقدار ترشحات زيادتر ميشود و حالت كفآلود پيدا كرده، به رنگ خاكستري در ميآيد. بوي ترشحات بسيار نامطبوع شده و مثل بوي ماهي ميشود. با مشاهده هر يك از علائم ذكر شده فورا به پزشك مراجعه كنيد.
)2 من كه سنم از سن بلوغ گذشته، پس چرا عادت ماهيانه نمي شوم؟
عادت ماهيانه دختران بعد از رسيدن به بلوغ اتفاق ميافتد كه البته سن بلوغ بين 8 تا 13 سال در دختران متفاوت است. اما اينكه بعضي دخترها زودتر و يا ديرتر به بلوغ برسند، طبيعي است. معمولا اولين عادت ماهيانه 2 تا 2/5 سال بعد از اولين نشانههاي بلوغ (كه اغلب رشد پستانهاست) اتفاق ميافتد. البته در بعضي دخترها كمتر از يكسال بعد از بلوغ و يا 3 سال بعد از بلوغ هم عادت ماهيانه ديده ميشود كه طبيعي است. روش ديگري كه بتوان زمان اولين عادت ماهيانه را حدس زد، ترشحات مهبل است كه حدود 6 ماه قبل از اولين عادت ماهيانه اين ترشحات به صورت شفاف، سفيد و مخاطي شكل ديده ميشوند. سن اولين عادت ماهيانه به ارث هم بستگي دارد و شايد در مادر هم اين اتفاق ديرتر افتاده باشد، بنابراين صرف اينكه 14 سالگي گذشته و عادت ماهيانه رخ نداده مشكلساز نيست. ديرتر شروع شدن عادت ماهيانه به عواملي ديگر هم بستگي دارد مثل لاغري شديد، كمخوري عصبي،ورزشكار بودن (ورزش شديد و دائمي)، استرسهاي شديد يا بعضي بيماريهاي خاص هم در تاخير عادت ماهيانه دخالت دارند.
)3 كوچك ماندن سينهها يعني اختلال در روند بلوغ؟
تفاوت اندازه پستانها كاملا طبيعي است. بهخصوص اگر دخترها در سن بلوغ باشند. البته در اكثر خانمها در سنين بعد از بلوغ هم اندازه پستانها يكي نيست، همانطور كه اندازه دو دستوپا يكسان نيست. معمولا اولين جوانههاي پستان در سنين 8 تا 13 سالگي ديده و در اكثر موارد رشد و بزرگ شدن يكي از پستانها سريعتر از ديگري است. بعضي دختر خانمها بعدها هم از اين مسئله ناراحتند و فكر ميكنند مشكلي وجود دارد.در اين صورت اگر به يك پزشك متخصص زنان مراجعه شود، او شما را مطمئن ميكند كه مشكلي وجود ندارد. البته بهتر است دختر خانمها هميشه در سنين بالاتر هم به پستانها توجه داشته باشند و به هر نوع تغيير ظاهري آن توجه نشان دهند. بهخصوص اينكه معاينه پستانها را ياد بگيرند و هر ماه انجام دهند
.
)4 چرا عادت ماهيانه منظميندارم؟
گاهي اينقدر در مورد عادت ماهيانه دقت ميشود كه انگار قرار است همه چيز مثل ساعت كار كند. در بين خانمها اينطور شايع شده كه عادت ماهيانه بايد هر 4 هفته يكبار اتفاق بيفتد، در حاليكه در اكثر خانمها بينظميهاي زيادي در عادت ماهيانه وجود دارد. معمولا چرخه عادت ماهيانه 28 روزه است، اما اين عدد براي همه و حتي براي يك خانم در تمام طول سال ثابت نيست و ممكن است بين 24 تا 34 روز متغير باشد. اولين روز عادت ماهيانه،روز اول چرخه يك خانم محسوب ميشود. معمولا در روز چهاردهم يكي از تخمكها از تخمدان خارج ميشود كه به آن تخمكگذاري ميگويند و در صورت عدم حاملگي دو هفته بعد پوشش دروني رحم ريزش پيدا كرده و عادت ماهيانه اتفاق ميافتد. معمولا تا 2 سال بعد از اولين عادت ماهيانه بينظميهاي زيادي وجود دارد، اما بيماري،كاهش وزن شديد و استرس زياد هم باعث بينظمي در قاعدگي ميشوند. حتي در مسافرت و يا تغييرات عمده زندگي (مثل مهاجرت و جابجايي) هم اختلال در زمان قاعدگي ديده ميشود. طول مدت عادت ماهيانه هم از 2 تا 10 روز متفاوت است وحتي اين مسئله هم هميشه در يك خانم ثابت نيست. بنابراين اگر داروي خاصي مصرف نشود،بيماري مشخصي وجود نداشته باشد و يا عدم تعادل هورموني مطرح نباشد، بينظمي در قاعدگي طبيعي است اما اگر اين مسئله بسيار شديد و هميشگي شده است بهتر است با پزشك زنان صحبت شود تا مشكل زمينهاي بهخصوص عدم تعادل هورموني بررسي شود، به خصوص اگر اين مسئله در دختر خانمها بيش از 3 سال طول بكشد.
)5 چرا پستانها درد ميگيرند؟
درد پستان هر از گاهي اتفاق ميافتد. اين مسئله در دختر خانمها در سن بلوغ و بعد از آن بيشتر بهدليل رشد پستانهاست بهخصوص در حمام هنگام شستشو و در خواب بهخصوص در وضعيت امر اين درد بيشتر حس ميشود. با اين وجود از درد پستانها هيچ وقت نبايد به راحتي گذشت. علاوه بر مسئله فوق،درد پستانها در نزديكي شروع عادت ماهيانه (يكهفته قبل) بسيار شايع است كه بهدليل ترشح هورمونهاي استروژن و پروژسترون اتفاق ميافتد. اين هورمونها باعث تجمع آب در بدن شده و پستانها را متورم ميكنند. در اوايل حاملگي هم درد پستانها شايع است كه دقيقا بهعلت ترشح هورمونها و تاثير آنها بر پستان است. در صورتي كه درد پستانها در موارد ذكر شده اتفاق بيفتد و هيچ ترشحي از پستان وجود نداشته باشد معمولا اين درد را با مصرف مسكن و يا حتي پوشيدن لباس زير مناسبتر برطرف كرد.
تغذيه خوب و استراحت كافي در اوايل قاعدگي در تسكين اين درد بيتاثير نيست. بهتر است از يكهفته قبل از عادت ماهيانه از مصرف غذاهاي شور و كافئيندار (مثل قهوه،چاي و شكلات) پرهيز شود. اگر بهغير از مواقع ذكر شده در پستانها دردي حس شد بهتر است بدون معطلي به پزشك مراجعه شود.